حفظ،احیاوتوسعه منابع طبیعی
مگر نه این است که کشورها آباد کردن زمین های کشاورزی را به بهای ارزشمند ترین ذخایر ملی هر کشور یعنی جنگل به هيچ وجه نمی پذیرند و حداکثر تولید را به بهای نابودی خاک های زراعی و منجر شدن این خاک ها به کویر قابل قبول نمی دانند. این اقدامات برای چیست؟ و چرا باید کشاورزی پایدار با این اندازه مورد اهمیت باشد؟ چرا که آنها ارزش و منزلت جنگل ها و مراتع را یافته اند و نقش بسیار حیاتی آن در زندگی بشر را پیدا کرده اند و به این امر مهم پی برده اند که اگر جنگل بمیرد، جهان خواهد مرد و اگر مرتع نابود شود بیابان و کویر را به وجود آورده و خاک را از بین می برد و سرانجام نابودی انسان را در پی خواهد داشت. بعد از متوجه شدن محققان و پژوهندگان از این واقعیت های اساسی نوبت آن است که این واقعیت ها به انحاي مختلف به کسانی که به هر شکلی با منابع طبیعی سرو کار دارند رسانده شود و این ممکن نمی شود مگر با بالارفتن فرهنگ عمومی در استفاده بهینه از منابع طبیعی و حفظ و نگهداری از این ثروت های عظیم ملی. هر چند در این مورد، مکتب آموزشی ترویج نقش بس موثری می تواند داشته باشد، اما با برقراری چند کلاس آموزشی ترویجی و نمایش چند فیلم و اسلاید نمی توان به اهداف فوق دست یافت. بلکه حفظ و احیا و توسعه منابع طبیعی اقداماتی وسیع تر و با برنامه ریزی دقیق تر مبتنی به پژوهش های علمی و دقیق را طلب می کند و برای اجرای آن باید با ارايه برنامه های آموزشی و دقیق و مستمر ترویجی و آموزشی و تربیت مروجین دلسوز و دانش آموخته و همچنین انتخاب و آموزش رهبران محلی آگاه در این زمینه تلاش خستگی ناپذیر به عمل آورد تا نگذاریم بیش از پیش ذخایر حیاتی ملی ما مورد تاخت و تاز قرار گیرد. درکنار این اقدامات آموزشی و ترویجی باید سیاست های دولت نیز در راستای این اقدامات باشد و با تصویب قوانین مدون و قاطع جلوی هر گونه سوء استفاده از این منابع گرفته شود.
ضرورت ارتباط ترویج با حفظ و احیا و توسعه منابع طبیعی:
ترویج و طرح های ترویجی به روش ها و انحاي مختلف می توانند عهده دار حفظ، احیا و توسعه منابع طبیعی باشند. در زمینه حفظ منابع طبیعی به خصوص جنگل و مرتع و خاک به عنوان مهم ترین منابع طبیعی مورد نظر هستند، ترویج می تواند نقش کلیدی و مهم را ایفا كند که بیشتر فعالیت های ترویج در این زمینه می تواند بر مبنای آموزش و مشارکت انجام پذیرد. با توجه به این موضوع که عامل انسانی به عنوان مهم ترین عامل در تخریب منابع طبیعی به شمار می آید. لذا آموزش افراد و بالا بردن سطح آگاهی او در این زمینه بیش از پیش نمود پیدا می کند در اینجا یادآوری این نکته لازم است که صرف آموزش و اجرای چند طرح آموزش ترویجی نمی تواند افراد، عشایر، کشاورزان، دامداران و روستايیان را از تخریب منابع طبیعی باز دارد. لذا در کنار طرح های ترویجی و آموزشی باید تدبیرهای تازه ای اندیشیده شود، تا افراد همان طوری که آموزش می بینند و آنها را به کار می بندند برای حل مشکلات زندگی خود مجبور نشوند در اثر کمبود بعضی مایحتاج زندگی، راه تخریب منابع طبیعی را در پیش گیرند. برای مثال یکی از علت های تخریب جنگل استفاده از چوب به عنوان هیزم می باشد. اگر ماه ها طرح تحقیقاتی و ترویجی را آموزش دهیم اما نتوانیم مشکلات سوخت افراد در تماس با جنگل را مرتفع كنيم، هر گونه اقدامی در این زمینه بی نتیجه خواهد بود. با توجه به مطالب فوق و ضرورت تدوین سیاست های بجا و همه جانبه در حفظ و حراست از منابع طبیعی چه به لحاظ آموزشی و چه به صورت قانونی و اجرایی و همچنین حمایتی از طرف دولت و مراجع ذیصلاح و در این امر نقش ترویج در حفاظت از منابع طبیعی می تواند در سطح کلان به طرق زیر انجام پذیرد.
- انجام تحقیقات گسترده در جهت شناخت عوامل انهدام منابع طبیعی
- لزوم شناخت صحیح از افراد بهره بردار از منابع طبیعی (عشایر، کشاورزان، روستايیان، دامداران) چه به لحاظ اقتصادی، اجتماعی و یا فرهنگی
- تربیت مروجین دلسوخته و متعهد نسبت به امر حفاظت از منابع طبیعی
- برقراری ارتباط تنگاتنگ با روستايیان و بهره برداران از منابع طبیعی در امور مربوط به منابع طبیعی و کمک گرفتن از آنان جهت حفاظت از منابع طبیعی
- ایجاد کلاس های آموزشی و ترویج در میان افراد در استفاده صحیح و حفظ منابع طبیعی با روش های گوناگون آموزشی و با کمک گرفتن از وسایل مختلف آموزشی چه به لحاظ دیداری یا شنیداری
- ایجاد طرح های تحقیقی ترویجی در سطح مراتع و جنگل ها و طرح های بیابان زدايی با مشارکت بهره برداران
- آموزش افراد در تماس مداوم با منابع طبیعی و آگاه کردن آنان نسبت به عواقب وخیم نابودی منابع طبیعی از طریق روش های مختلف آموزشی. (نمودار شماره 1)
در زمینه ترویج احیا و توسعه منابع طبیعی بیش از همه چیز مشارکت بهره برداران مورد توجه است که به عنوان یکی از اصل های اساسی آموزشی ترویج به شمار می رود.
Comments
Post a Comment