منابع طبیعی ، ثروت جامعه و امانتی برای آیندگان

 به گزارش خبرگزاری صداسیما ي  مرکز مازندران ، کسانی که از منابع طبیعی، این ثروت و موهبت الهی استفاده می کنند موظفند از آن به طور صحیح و اصولی بهره برداری کرده و آباد و سرسبز ، به نسل بعداز خود تحویل دهند زیرا امروزه ثابت شده است که منابع طبیعی بستر حیات کلیه موجودات زنده بوده وآبادانی و سرسبزی آن نشانه پیشرفت جوامع وزمینه ساز توسعه پایدار می باشد.

از مهم ترین منابع طبیعی تجدید شونده ، جنگلها و مراتع هستند که اگر مورد بی مهری انسانها قرار نگیرند و انسانها زمینه ساز تضعیف و یا نابودی آنها را فراهم نکنند هیچگاه به اتمام نمی رسند . گیاهان ،تشکیل دهنده بزرگترین جوامع زیستی در سطح خشکیهای کره زمین هستند و باقدرت زاداوری و تکثیری که دارند اگر درست بهره برداری شوند توسعه اقتصادی جامعه را به ارمغان می آورند و نقش اساسی در تامین نیازمندیهای انسان دارند .

تولید چوب ، حفظ و تولید خاک ، تولید علوفه ، تولید فرآورده های صنعتی ودارویی ، تغذیه آبهای زیرزمینی ،تولید اکسیژن ، تلطیف هوا، جلوگیری از سیل ، ارزشهای تفرجگاهی، حفظ گونه های جانوری وحیات وحش از مهم ترین اثرات مستقیم وغیر مستقیم عرصه های جنگلی ومرتعی هستندکه انسان و سایر موجودات از آن بهره مند می شوند و بدون شک تخریب آن موجب نابودی همه موجودات می گردد . بنابراین برای بقای زندگی وتامین نیازمندیهای حال و آینده بشر راهی جزء حفظ و توسعه منابع طبیعی ( جنگل ،مرتع ، آب وخاک ) باقی نمی ماند.

جنگل به بخشی از زمین گفته می‌شود که از درخت و درختچه و گیاهان علفی پوشیده شده و بین گیاهان و جانوران آن، اشتراک زیستی به وجود آمده است. کمترین مساحت جنگل را 5/0 هکتار (5000 متر مربع) در نظر می‌گیرند و تاج درختان آن نباید کمتر از 10 درصد سطح آن را بپوشاند. اگر مجموع مساحتی که تاج درختان می‌پوشاند یعنی «تاجْ پوشش» آن‌ها کمتر از 10 درصد باشد به آن «بیشه» گفته می‌شود. با این حال در ایران به دلیل کمبود جنگل که ناشی از قرار داشتنِ اغلب مناطق کشور در نواحی خشک و نیمه‌خشک است، این مقدار را 5 درصد در نظر می‌گیرند تا مناطق بیشتری تحت عنوان جنگل محافظت شود. به دلیل این تفاوت در تعریف، مساحت جنگل‌های ایران از 1/11 میلیون هکتار (بر مبنای 10 درصد) تا 3/14 میلیون هکتار (بر مبنای 5 درصد) ذکر می‌گردد.

تشکیل دایرۀ جنگل و ادارۀ جنگل‌بانی در ایران

در سال 1317 در ادارۀ کل فلاحت که زیر مجموعۀ وزارت اقتصاد ملی بود و ریاست آن را مهندس محمد بیات داشت، دایره‌ای به نام دایرۀ جنگل تأسیس و تصدی آن در سال 1318 به مهندس کریم ساعی داده شد.

بر اثر اقدامات وی توجه اداره کل کشاورزی بیش از پیش به موضوع جنگل‌ها معطوف و مقرر گردید که ادارۀ جداگانه‌ای به نام ادارۀ جنگل‌بانی به ریاست خود وی تشکیل شود.

هیأت وزیران در جلسه 24/12/1327 بنا به پیشنهاد 14 اسفند 1327 وزارت کشاورزی، موارد زیر را تصویب کرد:

به منظور حفظ و حراست جنگل‌ها بنگاهی به نام «بنگاه جنگل‌ها» تشکیل می‌شود

وزارت دارایی کلیه جنگل‌های دولتی و مراتع واقع در حوزۀ آن جنگل را به بنگاه جنگل‌ها منتقل خواهد کرد

بنگاه جنگل‌ها دارای شخصیت حقوقی مستقل و روی اصول بازرگانی بهره‌برداری اداره می‌شود و تحت نظر وزارت کشاورزی خواهد بود

در این تصویب‌نامه وظایف، سرمایه، هیأت مدیره، هیأت بازرسی و امور استخدامی منظور گردیده بود. وظایف بنگاه علاوه بر حفظ و‌ احیا و توسعه و بهره‌برداری جنگل‌های دولتی و ایجاد صنایع مختلف چوب و نقشه‌برداری از آن‌ها،‌ نظارت و مراقبت در بهره‌برداری جنگل‌های غیر دولتی و همچنین مشارکت با صاحبان جنگل‌های غیر دولتی در بهره‌برداری و ایجاد صنایع بود.

در تشکیلات بنگاه در نواحی «خارج از مرکز» قسمتی از جنگل که نگهبانی آن به عهده یک مأمور جنگل‌بانی واگذار می‌شد اساس کار قرار گرفت و نام آن «حوزه جنگل‌بانی» گذاشته شد. مرکزِ مشترکِ دو الی چهار جنگل‌بانی که در حوزه‌های جنگل‌بانیِ مجاور، پاسبانی می‌کردند «پاسگاه جنگل» نامیده می‌شد و ارشدِ هر پاسگاه علاوه بر مسؤولیت حوزۀ خود بر تمام حوزه پاسگاه نظارت داشت و جنگل‌بان ارشد نامیده می‌شد.

بر این اساس بنگاه جنگل‌ها در شمال، چهار سرجنگل‌داری به شرح زیر تأسیس کرد:

سرجنگل‌داری گیلان و آستارا به مرکزیت رشت شامل چهار جنگل‌داری

سرجنگل‌داری شهسوار و نوشهر به مرکزیت شهسوار (تنکابن) شامل سه جنگل‌داری

سرجنگل‌داری مازندران به مرکزیت شاهی (قائم‌شهر) شامل چهار جنگل‌داری

سرجنگل‌داری گرگان به مرکزیت گرگان شامل چهار جنگل‌داری

در سال 1338 قانون جنگل‌ها و مراتع مشتمل بر 28 ماده و 22 تبصره به تصویب رسید و آیین‌نامۀ آن در 3/10/1339 به تصویب هیأت وزیران رسید. در سال 1338 پس از تصویب قانون جنگل‌ها و مراتع کشور، به موجب تصویب‌نامه شماره 28500 مورخ 21/11/1338 بنگاه جنگل‌ها به سازمان جنگل‌بانی ایران که در قانون مزبور پیش‌بینی شده بود مبدل گشت و سازمان جدید با اختیاراتی که در قانون فوق پیش‌بینی شده بود شروع به کار کرد

سازمان در استان مرکزی (تهران، کرج، قزوین، دماوند، محلات، ساوه، قم، تَفرش، شهرری، شمیرانات، گرمسار، خمین) دارای اداره کل جنگل‌بانی، در مناطق گیلان، نوشهر و شهسوار (تنکابن)، ‌مازندران، گرگان دارای سرجنگل‌داری و در سایر استان‌ها دارای اداره جنگل‌بانی بود